Wanneer jy jou denneboomkind se gedrag wil verander is die volgende beginsels belangrik:

Gee soveel as moontlik ’n persoonlike boodskap

Denneboompies wil graag weet dat dinge tussen hulle en ander mense in orde is. Dit is dus effektief om vir hulle te sê hoe hulle gedrag jou of ander mense affek­teer. Hulle is die boomsoort met die grootste “sosiale gewete”. Dit werk dus om te sê: “As jy so maak, maak dit jou maatjie hartseer. Maak eerder so.”

Dit is ook baie belonend wanneer jy hulle goeie gedrag op dieselfde manier aanmoe­dig: “Wanneer jy uit jou eie jou kamer opruim voor slaaptyd, help dit my want dis vir my lekker as ek nie hoef te soebat of raas nie. Nou kan ek lekker met jou kuier voor slaaptyd.”

Gebruik merendeels kalm woorde, stemtoon en gesigsuitdrukking

Denneboompies bars nie so maklik soos sierboompies in trane uit nie, maar ons woorde maak net so ’n impak op hulle omdat hulle ook sensitief is. Hulle wil nie graag sien dat ons kwaad of ontevrede is nie, daarom sal hulle soms net ’n “kyk” of twee woorde nodig hê om hulle terug te bring op die regte pad.

Hierdie kyk en kwaai woorde moet versigtig gebruik word. Die kyk hoef nie dood te kyk nie en die woorde moet nie dreig, verneder of aanval nie. Geligte wenkbroue en ’n opmerking soos “Jy weet wat reg is. Doen dit nou”, is goed genoeg.

Ons moet daarteen waak om oogkontak net vir dissipline te gebruik, want positiewe oogkontak is een van die belangrikste kanale waardeur ons kinders ons liefde vir hulle ervaar.

Denneboompies beleef baie van wat om hulle gebeur as te vinnig, te hard, te besig en oorweldigend, daarom skakel hulle af en hoor en sien baie dinge glad nie. Wanneer ons op daardie selfde besige manier gou iets moois vir hulle sê, hoor hulle dit waarskynlik nie.

As ons hulle werklik wil aanmoedig en inspireer, moet ons ons spoed afbring, rustig by hulle gaan staan, sit of selfs lê, en kalm iets eenvou­digs en opregs vir hulle sê, soos: “Dit gaan baie beter met jou skoolwerk. Ons baklei nie meer nie. Jy doen dit getrou en betyds. Dankie. Ek sien hoe hard jy werk.”

Benut die geleenthede om rasionele gesprekke te voer

Anders as ’n palmboompie, kan ’n denneboompie ’n rukkie lank stilbly en na rede luister. Hulle reageer ook nie so emosioneel op die geringste korreksie soos die sierboompies nie. Hulle word nie so kwaad soos die roosboompies nie.

’n Vinnige gesprekkie eenkant is soms al wat nodig is. Die liberale idee dat ons net sag en mooi met ons kinders moet gesels, en kalm verduidelik wat ons verwag, geld daarom wel vir hierdie vredeliewende boompies, maar nie die roos- en palmboompies nie!

Maak weldeurdag gebruik van struktuur en hulpmiddels

’n Regte denneboompie word mos nie eintlik gesnoei nie. Hy het hoogstens ’n stutpaal nodig as hy in ’n winderige plek geplant word. As hy egter tussen genoeg ander dennebome geplant word, is selfs dit nie nodig nie.

Denneboomkinders is ook so. Hulle het soms net ’n “stut” of struktuur nodig, maar wanneer hulle om hulle genoeg van ’n sterk voorbeeld in hulle ouers en gemeenskap sien, is dit dikwels genoeg.

Meer as enige van die ander boomsoorte, is die denneboompies navolgers. Hulle wil graag inpas, en doen graag wat hulle sien van hulle verwag word. Soms het hulle egter daardie ekstra bietjie hulp nodig. Hulle aap nie so maklik ’n vinnige werktempo en stiptelikheid na nie!

As dit die geval is met jou denneb­oom­pie, gaan jy hulpmiddels en struk­tuur nodig hê. Denneboompies kan dromerig en afleibaar wees, daarom is ’n oorlosie aan die arm nie genoeg nie. Gebruik stoof­klokkies, wekkers of alarms om hulle met tydsbeplanning te help.

As hulle sog­gens opstaan, moet hulle byvoorbeeld ’n klokkie vir vyf minute stel, terwyl hulle aantrek. Wanneer die klokkie lui, stel hulle dit weer vir vyf minute terwyl hulle hulle hare gaan kam, ensovoorts. Die klokkie herinner hulle elke keer om met die volgende taak te begin.

Die klokkies wat deur haarkappers gestel word wanneer hulle kliënte se hare kleur, is ideaal omdat dit verskillende verstellings van drie tot dertig minute het. Jy en jou kind kan saam besluit hoeveel tyd vir elke takie nodig is en die klokkie daarvolgens stel.

Wanneer daar geen roetine is nie en elke dag verloop anders, gaan denneboom­pies baie moeilik tyds­berekening leer. Hou dinge so kon­stant moontlik, en knoop dit wat die denneboompie elke dag moet doen aan hierdie gereelde tye.

Gebruik ontspanning en rus tot jou voordeel

Denneboompies se ontspanningstyd is vir hulle geweldig kosbaar. Gebruik dit as motiveerder en beloning vir goeie gedrag.

Pasop om hulle nie te veel tyd voor skerms (TV en rekenaar) te laat deurbring nie. Help hulle eerder van jongs af om ander gesonde rekreasie­moontlikhede te ontgin, soos lees, swem, fietsry, handwerk en musiek­waardering.

Maak seker jou kind kry tyd saam met jou

Individuele tyd saam met ouers is een van die beste motiveerders vir denneboompies. Dit hoef nie opwindend te wees nie – liewer rustig en ontspanne. Dit kan so eenvoudig wees as om langs ’n lesende denneboompie te kom lê met ’n boek van jou eie.

’n Kweekplan vir ’n denneboompie: praktiese planne met dissipline

Denneboompies is gewoonlik – soos die sierboompies – nie “stout” in die eng sin van die woord nie. Ons haal hulle nie van dakwaaiers af nie en werk nie by hulle vingers aan wat met chloorbomme afgeruk is nie.

Ons kla nie oor wat hulle aanvang nie, maar wel oor wat hulle nie wil doen nie. Hulle is gewoonlik ’n plesier totdat ons van hulle groot inspanning vereis. En hulle kla ook nie sommer oor ons nie.

Baie van ons energie gaan belê word in die moeilike taak om ons denneboom­pies verantwoordelikheid, betroubaarheid en ’n goeie werketiek te leer. Dit gaan nie oornag in hulle groei nie – dit gaan die resultaat wees van baie jare se geduldige begeleiding en ons voorbeeld.

Denneboompies is liewe kinders wat goeie verhoudings voorop stel. Ons kan die taak om hulle te dissiplineer dus baie vereenvoudig deur liefde en belangstel­ling, tyd en aandag te gee. Denneboompies wat hiermee versadig word, het geen rede om moeilikheid te maak nie. Hulle wil gehoorsaam wees ter wille van so ’n verhouding, want hulle sekuriteit lê daarin.

Dit is gewoonlik straf genoeg vir ’n denneboompie om te sien of te hoor dat ons ontevrede is. Daarom is ons kweekplan vir ons denneboompies gebaseer op ons verhouding met hulle. ’n Goeie verhouding beteken goeie samewerking; ’n slegte verhouding voorspel probleme.

Die rigiede dissiplinetegnieke werk nie met denneboompies nie. Hulle skram weg van militaristiese gesagsfigure. Ons moet ons dus hou by minder ingrypende maniere om hulle te onderrig. Begelei hulle liewer geduldig deur saam met hulle planne te maak wat vir hulle werk.

Kliek hier vir jou uitdrukbare praktiese plan vir dissipline.

Hoe moet ons met ons denneboompies praat?

Wanneer ons ons denne­boompies wil laat luister, en wil voorkom dat hulle “afskakel” terwyl ons met hulle praat, kan die volgende riglyne ons help:

• Staan, sit of lê stil by jou kind en maak seker jou hele liggaam en gesig is ontspanne en vriendelik voordat jy begin praat.

• Praat stadig en rustig en kyk jou kind vas in die oë. As jou denneboompie hou van fisieke kontak, gee dit terwyl jy praat.

• Moenie kritiek gebruik as aansporing nie – dit het die omgekeerde effek. Vermy alle neerhalende, aanvallende, sarkastiese en vernederende woorde. Bly net by die feite.

• Kommunikeer vanuit die verhouding. Gee “ons-boodskappe” eerder as “jy-boodskappe”. Sê byvoorbeeld “Kom ek en jy probeer nog een keer ons bes met hierdie Wiskundesom” eerder as “Jy moet dit maar net weer doen. Jy moenie ’n quitter wees nie.”

• Moenie ’n klomp keuses gee nie; neem eerder besluite en gee dit deur. Denne­boompies vind sekuriteit in jou selfversekerdheid. Hulle sal maklik jou besluite aanvaar as hulle ’n vertrouensverhouding met jou het. Wanneer jy hulle te veel opsies gee, raak hulle verbouereerd en onseker.

• Moenie skree nie, want denneboompies “skakel af” wanneer kommunikasie so emosioneel intens en bedreigend is. Hulle kan nie glo dat iemand wat gil enige goeie bedoelings het nie, daarom word jy onmiddellik ’n vyand wat hulle dus nie kan help nie.

Hulle distansieer hulle van almal wat nie volgens hulle hulle respek verdien nie. Histeriese ouers val beslis in daardie kategorie.

• Pasop vir baie vrae – dit is vir denneboompies moeilik om onder “kruisver­hoor” te wees. Maak eerder stellings, en wag vir hulle om saam te stem, te verskil of meer inligting te gee. “My dag was nogal sleg” sal beter werk as “Vertel my alles van jou dag” om jou denneboompie te laat “oopmaak”.

• Wanneer jy ernstige vrae moet vra, doen moeite met die aanloop, en gee tyd vir die reaksie. Vrae is dikwels vir denneboompies bedreigend. Hulle wil graag oor al die implikasies van die vraag en hulle antwoord dink, voordat hulle antwoord.

• Hou “preke” kort en kragtig. ’n Denneboompie luister na die slotsom, en kan in baie detail verdwaal.

• Praat oor die toekoms, die lang termyn of die vooruitsig – dit is waar ’n denneboom se fokuspunt is. As jy dus byvoorbeeld aan ’n denneboomseun se tafelmaniere moet werk, verduidelik dat sy goeie maniere eendag gaan verseker dat mense hom respekteer.

Wanneer hy vervelige skoolwerk moet doen, herinner hom daaraan dat hy na matriek sal kan kies watter werk en hoeveel daarvan hy wil doen. Dit sal bepaal hoe ’n goeie beroep hy kan volg en hoe hy vir sy gesin sal kan sorg.

Hoe kan ons beter na ons denneboompies luister?

• Wees geduldig met jou denne­boompie se langdradigheid. Wanneer hy wel praat, sal jy verbaas wees oor hoe lank hy kan aanhou. As jy egter ongeduldig raak, kan dit die laaste diep gesprek wees wat jou kind met jou gaan hê.

• Moenie dennebome in die rede val nie, hulle pouses is lank, want hulle prosesseer en dink versigtig voordat hulle praat. Gee hulle tyd.

• Geniet hulle droë humorsin. Dit is een van hulle oulikste eien­skappe.

• Respekteer die moed wat dit van hulle verg om voor ander te praat, en moet hulle nie kritiseer vir hulle verhoogvrees en skuheid nie.

• Onthou daar is tye wanneer denneboompies nie kan of wil praat nie – respekteer dit asseblief.

• As jou denneboompie besonder skaam is, moet hom of haar nie dwing om voor ander te praat nie.

• Denneboompies manipuleer deur stilstuipe, want woorde is mag. Jy kan nie daardie toegeklapte oester oopforseer, en dink die pêrel gaan uitrol nie! Wag maar daarvoor om self later oop te gaan.

• Omdat denneboompies nie dikwels spraaksaam is nie, moet ons na meer as net hulle woorde “luister”. Let op hulle liggaamstaal, gesigsuitdrukkings, slaap- en eetpatrone, gewoontes en skoolwerk om seker te maak dat dit goed met hulle gaan.

As hulle stil is, en oor niks kla nie, beteken dit nie noodwendig dat hulle gelukkig en tevrede is nie. As jy belangstelling toon, sal hulle wel hulle hart met jou deel.